عوامل همگرا و واگرا در اتّحاد ملّی و انسجام اسلامی

چکيده

در عصر حاضر که مستبدان و اَبَرقدرتان جهان تلاش مي کنند که جهان اسلام و مسلمين را در زير يوغ استعمار و استبداد، خرد و نابود سازند، در اين زمان حسّاس که امپرياليسم شرق و غرب مي کوشد سلطه و قدرت خود را با نمايش تسليحاتي بر مسلمين جهان عرضه نمايد و با صدور سرمايه به کشورهاي زير سلطه و کشمکش بر سر تسلّط بر آنها پيشرفت نظام سرمايه داري و قدرتهاي مالي و انحصاري خود را نشان دهد، ملّت هاي اسلام بايد يکي شوند و دست در دست هم، زنجيروار اجازه ندهند که سلسلة وحدت از هم بپاشد و بايد در برابر اجانب و عمّال اجانب با ايمان راسخ و اتّکال به خدا مقاومت ورزند.

آيات منوّر الهي، گفتار کساني را که به تثليث قا ئلند برابر شرک مي داند و با عبارت « اِنَّما اللهُ اِلهٌ واحِدٌ » به مردم مي نماياند که وحدت کلمه خير و رستگاري آنان را تأمين مي کند و نيز « کانَ الناسُ اُمةًً واحدةً» و « رَبَّکُمُ الَّذي خَلَقَکُمْ مِنْ نَفْسٍ واحِدَةٍ » نشانگر آن است که وحدت، زبان حق و اختلاف زبان شيطان است و مسلمين از جنود خدا هستند و هرگز با تفرقه و ايجاد مفارقت ميان افراد خود را جزو لشکر ابليس قرار نمي دهند.

پيامبر اکرم(ص) در راه وحدت اسلامي کوشش وافري مبذول داشت، و جماعت و اتّفاق را خير و تفرقه را عذاب و ماية رنج مردم مي دانست و بين مسلمانان عقد اخوّت و برادري بست. از نخستين گامهاي پيامبر(ص) در ورود به مدينه پي ريزي زندگي اجتماعي اسلامي بود و پس از ساختن مسجد که مرکز تعليم و تربيت و اجتماعات اسلامي بود، بين دو قبيلة «اوس» و «خزرج» که سالها در حال جنگ و خون ريزي بودند، صلح و آشتي برقرار کرد. بين «مهاجران» و مردم مدينه که مهاجران را در خانه هاي خود پذيرفته بودند، يعني «انصار» پيمان برادري برقرار کرد.

آيين محمّدي نه تنها وحدت خالق را در ميان مشرک و بت پرست ايجاد نمود، بلکه وحدت امّت و مخلوق را نيز به وجود آورد که همه يکي شدند و شکل ساختمان واحد به خود گرفتند.

اين نظام جديد را محمّد(ص) سيزده سال با سخت ترين مقاومت ها و دشمني هاي قريش در مکّه  پي ريزي کرد.

اين نظم جديد تمام مؤمنين را جامعة واحد ساخت ولو اينکه از قبايل مختلف تشکيل شده و در مواضع و محل هاي بسيار دور و مجزاي از يکديگر قرار گرفته بودند.

پيامبر (ص) در جمع مهاجر و انصار در مورد اتّحاد اسلامی چنين اظهار داشت :

اي مسلمانان و اي مؤمنين:

قسمتي از شما به مکّه آمديد و در عقبه در دل شب با من بيعت کرديد و مرا به شهر خود           فرا خوانديد. قسمت ديگر از آغاز پيدايش اسلام به دين خدا درآمديد و در اين راه هرگونه ناملايمي را تحمّل کرديد و خلوص نيت و پاکي ايمان خود را نشان داديد. من اکنون به شما اعلام مي دارم که شما افراد مهاجر و انصار برادر يکديگر هستيد. اين برادري شما در آسمانها منعقد شده و اکنون من آن عهد تقدير و قضا را که بر لوحة ابديت مانند علم الهي نقش بسته است به شما اعلام مي دارم. هر کدام برخيزيد و برادر خود را انتخاب کنيد.

اين بيانات تأثير بسيار عميقي در حاضرين کرد. غلغله در ميان آنان به وجود آورد. آقا و نوکر، بزرگ و کوچک، ثروتمند و فقير جملگي برادر يکديگر شدند.

حمزه عموي رسول الله با زيدبن حارثه غلام آزاد شدة‌خود برادر شد. سلمان فارسي که تازه از قيد رقيت يهودي نجات يافته بود برادر ابو درداء شد و بلال غلام ابوبکر برادر ابو رويحه شد.

سايرين هم هر کدام برادران خود را في المجلس انتخاب کردند و در اين جمعيت پانصد نفري روحي از همکاري و صداقت به وجود آمد که همه خود را حتّي در دارايي و اموال برادر مؤمن خودش يکي دانستند.

آن وقت محمّد برخاست و از ميان جمعيت دست علي را گرفت. او را از ميان مسلمانان بيرون کشيد و با صداي محکم و پر ارادة خود گفت: اينهم برادر من.

حضرت علي(ع)، در ستايش فضايل پيامبر(ص) او را الفت دهندة دلها و زدايندة کينه ها            مي نماياند و مي فرمايد:

به برکت وجودش، خداوند ، کينه ها را دفن کرد و آتش دشمني ها را با او خاموش ساخت. به واسطة او در ميان دلها الفت افکند (و افراد دور افتاده را در ساية آيينش برادر ساخت) و نزديکاني را (که در ايمان با او هماهنگ نبودند) از هم دور ساخت.

ائتلاف مسلمين يعني نمايش قدرت اسلام. بايد آگاهانه عمل نمود تا نقطه ضعفي به دست دشمنان اسلام ندهند زيرا آنان مترصّدند که از تفرقه و اختلاف سوء استفاده نموده و به نفع خود جريان آب را به حرکت درآورند. به هوش بايد بود که وحدت مسلمين جهان موهبتي الهي است که  مي تواند اساس اسلام را پايدار نگاه دارد ولي تفرقه و اختلاف به سرنگوني آن کمک مي کند و به فرمايش علي (ع): «از پراکندگي بپرهيزيد که «انسانِ تنها» بهرة شيطان است چنانکه گوسفندانِ تک رو طعمة‌گرگ ! »

همان گونه که پيامبر(ص) با درايت و هوشياري به عقد برادري ميان قبايلي که ساليان سال با هم نبرد کرده و دشمنان خوني يکديگر به شمار مي رفتند ، در همان گام هاي نخستين همّت ورزيد و ادامة حيات ديني و سياسي را اتّحاد و وحدت مسلمين تشخيص داد، پس مسلمين جهان با پيروي و تبعيت از پيامبر خود، هوشمندانه جهت اتّحاد و انسجام ميان مسلمانان کمر اهتمام بسته و با تلاش هاي پياپي ريسمان هم بستگي و هماهنگي ميان مسلمانان را محکم تر و منسجم تر ببافند.